Pozew o rozwód należy złożyć w sądzie okręgowym w momencie gdy dochodzi do rozpadu związku małżeńskiego. Każdy z małżonków może żądać rozwiązania małżeństwa przez sąd. Warunkiem jest zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. W procesie o rozwód Sąd bada, czy między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia i czy ma on charakter trwały. W tym celu sprawdza, czy między małżonkami istnieją, a jeśli nie istnieją, to od jak dawna, więzi: psychiczna, fizyczna i majątkowa. Warto jednak pamiętać, że nawet mimo stwierdzenia zupełnego i trwałego rozpadu pożycia małżeńskiego, rozwód może nie dojść do skutku. Szczególnie w przypadku kiedy miałoby ucierpieć dobro małoletnich dzieci małżonków.
W pozwie rozwodowym powód wnosi o rozwiązanie małżeństwa:
- bez orzekania o winie,
- z winy obojga małżonków,
- z winy jednego z małżonków.
Warto zaznaczyć, że rozwód bez orzekania o winie jest możliwy tylko na zgodny wniosek obu stron. Jakie ma to znaczenie w praktyce?
Orzeczenie o winie ma znaczący wpływ na przebieg rozprawy. Zarówno jeśli chodzi o długość procesu, jak i też biorąc pod uwagę późniejsze roszczenia alimentacyjne. Małżonek, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu małżeńskiego i znajduje się w trudnej sytuacji materialnej, może żądać od byłego małżonka, środków na utrzymanie w postaci alimentów. Podobnie jeśli rozwód wpłynął na pogorszenie sytuacji materialnej małżonka. W przypadku, gdy jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego, będzie zobowiązany do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, nawet jeśli ten nie znajduje się w ciężkiej sytuacji materialnej i niedostatku.
Gdzie i w jakiej formie złożyć pozew o rozwód oraz ile to kosztuje?
Zgodnie z kodeksem cywilnym pozew należy wnieść do sądu okręgowego właściwego ze względu na ostatnie wspólne miejsce zamieszkania małżonków. W przypadku kiedy jeden z małżonków mieszka pod innym adresem, pozew kieruje się do sądu właściwego dla miejsca zamieszkania pozwanego. Jeśli adres ten nie jest znany, pozostaje sąd właściwy dla zamieszkania powoda (powód to małżonek, który wnosi pozew, a pozwany to małżonek, z którym powód chce się rozwieść)
Pozew o rozwód powinien zostać złożony w formie pisemnej w wydziale cywilnym. Można złożyć go osobiście lub przesłać pocztą (listem poleconym). Wniesienie pozwu, niezależnie od formy, wiąże się z koniecznością uiszczenia opłaty, która wynosi 600 zł. (jeśli pozew składamy osobiście, możemy od razu zapłacić w kasie sądu). W przypadku wysyłki pocztowej, można opłacić go przelewem bankowym. Jest też możliwość wnioskowania o zwolnienie z kosztów sądowych, jeśli powód znajduje się w trudnej sytuacji materialnej.
Jak sporządzić pozew rozwodowy i co napisać w uzasadnieniu?
Wniosek pozwu o rozwód składa się z dwóch części. Pierwsza część zawiera dane osobowe powoda (imię, nazwisko i dokładny adres zamieszkania (faktycznego pobytu) i PESEL oraz imię, nazwisko, PESEL i dokładny adres zamieszkania (faktycznego pobytu) pozwanego, czyli drugiego małżonka. W pozwie należy również określić czego powód żąda, tj.:
- orzeczenia rozwodu i z czyjej winy, ewentualnie bez orzekania o winie,
- orzeczenia o władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi,
- orzeczenia o alimentach dla wspólnych małoletnich dzieci.
Ponadto w pozwie powinny znaleźć się również oświadczenia czy powód wyraża zgodę: na rozpoznanie sprawy pod swoją nieobecność z wyłączeniem pierwszego terminu rozprawy, kiedy to musi być obecny oraz na skierowanie sprawy do mediacji,, jeśli tak, to należy podać numer telefonu do kontaktu. Mediacja odbywa się na koszt stron. Druga część pozwu zawiera uzasadnienie.
Do pozwu, w celu wniesienia sprawy o rozwód należy dołączyć również poniższe dokumenty
- pozew z uzasadnieniem w dwóch egzemplarzach (ewentualnie można posiadać dodatkowy egzemplarz pozwu na potwierdzenia jego złożenia w Sądzie),
- oryginał odpisu skróconego aktu małżeństwa (wydany nie wcześniej niż 3 miesiące wstecz),
- oryginalny odpis skrócony aktu urodzenia dziecka (w przypadku gdy dzieci są małoletnie),
- odpis orzeczenia lub akt notarialny w sprawie o ustanowienie rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami,
- wszystkie załączniki dołączone do pozwu należy złożyć w dwóch egzemplarzach (dot. np. kosztów utrzymania dzieci, rachunków).
Co powinno znaleźć się w uzasadnieniu pozwu?
- data zawarcia związku małżeńskiego,
- niezbędne dane o dzieciach urodzonych w związku małżeńskim,
- sytuacja finansowa małżonków,
- opis wzajemnych relacji,
- opis okoliczności rozkładu pożycia,
- wszelkie szczegóły istotne dla sprawy.
Uzasadnieniu podlegają wszystkie wnioski, jakie zawieramy w pozwie rozwodowym. Może się zdarzyć, że już po złożeniu pozwu jedna ze stron zmieni zdanie co do warunków rozwodu. W takiej sytuacji wystarczy wystosować odrębne pismo, w którym należy wskazać aktualne stanowisko.
W wyroku rozwodowym zawarte zostaną zaś rozstrzygnięcia dot.: rozwiązaniu małżeństwa, władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi oraz alimentach dla wspólnych małoletnich dzieci. Ponadto sąd może rozstrzygnąć o:
- podziale majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki,
- sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania rozwiedzionych małżonków,
- eksmisji jednego z małżonków ze wspólnego mieszkania,
- podziale wspólnego mieszkania, albo przyznania go jednemu z małżonków, jeżeli obie strony złożą taki wniosek,
- alimentach dla drugiego małżonka.
Z chwilą rozwiązania małżeństwa między małżonkami ustaje również wspólność majątkowa, tzn. od tej pory dochody każdego z małżonków bądź nabyte przez nich rzeczy wchodzą w skład ich majątku osobistego. Jeżeli w skład majątku wspólnego wchodzi spółdzielcze prawo do lokalu, byli małżonkowie powinni w ciągu roku zdecydować któremu z nich ma zostać ono przyznane. Małżonek, który na skutek zawarcia związku małżeńskiego zmienił nazwisko, może w ciągu trzech miesięcy od rozwiązania małżeństwa powrócić do poprzedniego nazwiska, składając odpowiednie oświadczenie przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego.
Ponadto jak wskazano powyżej małżonek, który został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, może zostać skutecznie pozwany przez byłego małżonka o alimenty, jeżeli rozwód spowodował istotne pogorszenie jego sytuacji majątkowej, chyba że małżonek niewinny zawarł ponownie związek małżeński. Niezależnie od tego, czy małżeństwo rozwiązano z orzeczeniem o winie czy bez, każdy z byłych małżonków w ciągu pięciu lat od ustania małżeństwa może domagać się alimentów, jeżeli znajduje się w niedostatku.