Pracowniku – Kodeks Pracy daje Ci uprawnienia, z których nie korzystasz- dlaczego?
Być może dlatego, że o nich nie wiesz… Nie martw się, to błąd który możesz szybko naprawić czytając ten artykuł.
Po pierwsze – masz prawo do 2 dni wolnego „z tytułu siły wyższej”
Zgodnie z art. 148(1) Kodeksu pracy
pracownikowi przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna jest natychmiastowa obecność pracownika, w wymiarze 2 dni albo 16 godzin.
Co ważne:
- w okresie tego zwolnienia od pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w wysokości połowy wynagrodzenia;
- pracodawca jest obowiązany udzielić zwolnienia od pracy na żądanie zgłoszone przez pracownika we wniosku najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia. Możesz zgłosić ten wniosek nawet w trakcie dnia pracy!
Po drugie – pracodawca zrefunduje Ci nie tylko okulary ale także… szkła kontaktowe
Zgodnie z nową treścią (zmiana nastąpiła od 17 listopada 2023 r.) rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe:
Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom okulary lub szkła kontaktowe korygujące wzrok, zgodne z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, (…) wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego.
Jak czytamy w literaturze: nowe przepisy nie odwołują się do częstotliwości refundacji szkieł kontaktowych, nie normują również kwestii wysokości kosztów, jakie będzie musiał ponieść pracodawca. Przyjmując, że szkła (soczewki) kontaktowe mają spełniać taką samą funkcję co okulary, czyli korygować wzrok, obowiązkiem pracodawcy będzie zwrot kosztów zakupu soczewek, które rzeczywiście zapewniają korekcję wzroku o parametrach zaleconych przez lekarza. (Tak: S. Kryczka: Trzeba refundować pracownikom szkła kontaktowe. Jak to zrobić? DGP, wyd. z dn. 21.12.2023).
Po trzecie – masz prawo zażądać lepszych warunków pracy a pracodawca… co do zasady powinien się zgodzić!
Zgodnie z art. 293 Kodeksu pracy:
Pracownik zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy, może wystąpić do pracodawcy z wnioskiem, złożonym w postaci papierowej lub elektronicznej, o formę zatrudnienia z bardziej przewidywalnymi lub bezpieczniejszymi warunkami pracy, w tym polegającymi na zmianie rodzaju pracy, zmianie rodzaju umowy o pracę na umowę na czas nieokreślony lub zatrudnieniu w pełnym wymiarze czasu pracy.
Co ważne:
- pracodawca powinien, w miarę możliwości, uwzględnić wniosek pracownika;
- na pewno dostaniesz odpowiedź na swój wniosek ponieważ pracodawca ma obowiązek udzielić Ci odpowiedzi nie później niż w terminie 1 miesiąca;
- w razie nieuwzględnienia wniosku pracodawca informuje pracownika o przyczynie odmowy;
wystąpienie z powyższym wnioskiem nie może uzasadnić odwetu w postaci wypowiedzenia twojej umowy o pracę bo stanowiłoby to naruszenie art. 294 §1 pkt 1 Kodeksu pracy.
Po czwarte – opiekujesz się dzieckiem do 8 roku życia? Masz prawo do elastycznej organizacji pracy
Zgodnie z art. 1881 Kodeksu pracy:
Pracownik wychowujący dziecko, do ukończenia przez nie 8. roku życia, może złożyć wniosek, w postaci papierowej lub elektronicznej, o zastosowanie do niego elastycznej organizacji pracy.
Za elastyczną organizację pracy uważa się: pracę zdalną, system przerywanego czasu pracy, skróconego tygodnia pracy, pracy weekendowej, rozkłady ruchomego czasu pracy, indywidualny rozkład czasu pracy oraz obniżenie wymiaru czasu pracy.
Co ważne:
- pracodawca rozpatruje wniosek uwzględniając potrzeby pracownika, w tym termin oraz przyczynę konieczności korzystania z elastycznej organizacji pracy, a także potrzeby i możliwości pracodawcy
- pracodawca informuje pracownika, w postaci papierowej lub elektronicznej, o uwzględnieniu wniosku albo o przyczynie odmowy uwzględnienia wniosku albo o innym możliwym terminie zastosowania elastycznej organizacji pracy, niż wskazany we wniosku, w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku
- wniosek składa się na co najmniej 21 dni przed planowanym rozpoczęciem korzystania z elastycznej organizacji pracy.
Po piąte – masz prawo do zwolnienia od pracy na opiekę członka twojej rodziny
Zgodnie z art. 173(1) Kodeksu pracy:
Pracownikowi przysługuje w ciągu roku kalendarzowego urlop opiekuńczy w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga znacznej opieki lub znacznego wsparcia z poważnych względów medycznych, w wymiarze 5 dni.
Co ważne:
- za członka rodziny uważa się syna, córkę, matkę, ojca lub małżonka;
- urlopu udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy;
- urlopu udziela się na wniosek złożony przez pracownika, w postaci papierowej lub elektronicznej, w terminie nie krótszym niż 1 dzień przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu.
Uważaj – za czas urlopu opiekuńczego pracownik nie zachowa prawa do wynagrodzenia.