Wpływ upadłości konsumenckiej na sytuację drugiego małżonka.

Wnioski o ogłoszenie upadłości konsumenckiej składają osoby w bardzo różnych sytuacjach życiowych. Oczywiste jest, iż bardzo często są to osoby, które mają rodziny.
Jaki jest więc wpływ upadłości konsumenckiej na sytuacje drugiego małżonka?
W dzisiejszym wpisie skupię się na osobach pozostających w związkach małżeńskich, które zdecydowały się ogłosić upadłość oraz skutkach jakie to wywołuje w ich relacjach z małżonkiem pod względem prawnym.
Najważniejsza informacja jest taka – jeżeli w momencie ogłoszenia upadłości przez jednego z małżonków małżonkowie pozostają w ustawowej wspólności majątkowej, to pomiędzy nimi automatycznie, z mocy prawa, powstanie rozdzielność majątkowa, a cały majątek wspólny wejdzie do masy upadłości.

I. Czym jest rozdzielność majątkowa?

Rozdzielność majątkowa jest to jedna z zasad określających stosunki majątkowe pomiędzy małżonkami.
Polega ona na tym, że małżonkowie nie posiadają tzw. majątku wspólnego, lecz każdy z nich jest właścicielem praw i przedmiotów nabytych zarówno przed jak i w trakcie trwania małżeństwa.
Małżonkowie zachowują dla siebie także wynagrodzenia za pracę lub dochody uzyskiwane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

II. Co oznacza rozdzielność majątkowa?

W praktyce oznacza to, że majątek, który małżonkowie zgromadzili w czasie trwania małżeństwa do momentu ogłoszenia przez jednego z nich upadłości konsumenckiej znajdzie się w majątku, który będzie podlegać spieniężeniu w celu zaspokojenia wierzycieli upadłego małżonka.
Na pierwszy rzut oka wygląda to tak, że małżonek, który nie ogłosił upadłości pozostaje delikatnie mówiąc stratny z uwagi na problemy finansowe współmałżonka. Jednak nie jest to tak, że nieupadły małżonek pozostaje z niczym.
Nieupadły małżonek będzie mógł dochodzić należności z tytułu udziału w majątku wspólnym w drodze postępowania upadłościowego.
Oznacza to, że będzie się on zachowywał jak każdy inny wierzyciel, zgłaszając swoją wierzytelność sędziemu-komisarzowi tak jak pozostali wierzyciele.

III. Kiedy ustanowienie rozdzielności majątkowej jest bezskuteczne?

Jeżeli małżonkowie zdecydują się na ustanowienie rozdzielności majątkowej wcześniej, to trzeba mieć na uwadze, że może się zdarzyć, że sąd uzna, że jest ono bezskuteczne.
Co do zasady występują trzy sytuacje, w których sąd może zgodnie z przepisami prawa uznać ustanowienie rozdzielności majątkowej za bezskuteczne, jeżeli:
– ustanowiono rozdzielność majątkową na podstawie orzeczenia sądu w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy pozew o ustanowienie rozdzielności majątkowej został złożony co najmniej na dwa lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej;
– powstanie rozdzielności majątkowej nastąpiło z mocy prawa w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej w wyniku rozwodu, separacji albo ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy pozew lub wniosek w sprawie został złożony co najmniej dwa lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej;
– ustanowiono rozdzielność majątkowej na podstawie umowy majątkowej. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy umowa zawarta została co najmniej dwa lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. To samo dotyczy umów majątkowych ograniczających wspólność majątkową.

IV. Majątek wspólny po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej

Przede wszystkim trzeba wiedzieć, że jeżeli małżonkowie pozostawali w ustroju wspólności majątkowej, majątek wspólny małżonków wchodzi do masy upadłości, a jego podział jest już niedopuszczalny.
Majątek ten będzie przeznaczony do zaspokojenia wierzycieli upadłego konsumenta w toku postępowania upadłościowego.
Majątkiem wspólnym, który zasilił masę upadłości, zarządza i rozporządza syndyk masy upadłości bez udziału małżonka upadłego.

V. Co nie wchodzi w skład masy upadłości?

W skład masy upadłości nie wchodzą przedmioty służące nieupadłemu małżonkowi do prowadzenia działalności zawodowej lub gospodarczej, choćby były objęte wspólnością małżeńską, np. komputer.
Jednakże należy zaznaczyć, że nie dotyczy do przedmiotów majątkowych, które zostały nabyte do majątku wspólnego w ciągu dwóch lat przed dniem złożenia wniosku przez jednego z małżonków o ogłoszenie upadłości konsumenckiej.

VI. Jakie kroki może podjąć małżonek ogłaszającego upadłość konsumencką?

W pierwszej kolejności nieupadły małżonek może dochodzić swoich należności z tytułu udziału w majątku wspólnym na takich samych zasadach jak inni wierzyciele, to jest poprzez zgłoszenie swojej wierzytelności sędziemu-komisarzowi. Trzeba jednak wiedzieć, że jego wierzytelność jest zaspokajana na zasadach ogólnych, ale dopiero w czwartej kolejności.
Oznacza to, że współmałżonek upadłego w toku postępowania upadłościowego jest traktowany na równi z innymi wierzycielami, nie jest w żaden sposób uprzywilejowany.
Należy zdawać sobie sprawę, że jeżeli w toku postępowania upadłościowego wierzytelność nieupadłego małżonka z tytułu udziału w majątku wspólnym nie zostanie zaspokojona, to może ona zostać objęta Planem Spłaty Wierzycieli. Co również oznacza, że może ona zostać nawet umorzona tak jak inne niezaspokojone wierzytelności!

VII. Wpływ upadłości konsumenckiej na sytuacje drugiego małżonka – Inne ważne kwestie

Moim zdaniem ważne jest, aby wspomnieć o kilku innych kwestiach.
Po ogłoszeniu upadłości nie można ustanowić rozdzielności majątkowej z datą wcześniejszą niż data ogłoszenia upadłości.
A także w sytuacji gdy upadły zawiera związek małżeński po ogłoszeniu upadłości, nie powstaje ustawowy ustrój wspólności małżeńskiej. Powstaje w takiej sytuacji przymusowy ustrój rozdzielności majątkowej.

Zadzwoń