W związku z wprowadzeniem stanu epidemicznego przez polski rząd, gospodarka niemalże stanęła w miejscu, a skutki tego będą bardzo dotkliwe dla osób prowadzących działalności gospodarcze. Zamknięcie granic dla cudzoziemców, wstrzymanie międzynarodowych połączeń lotniczych i kolejowych, istotne ograniczenie działalności sklepów, galerii handlowych, barów, czy restauracji, to tylko niektóre ze zmian, z którymi społeczeństwo musi się mierzyć. Działania te związane są ściśle z zapobieganiem rozprzestrzenianiu się koronawirusa w Polsce, lecz z pewnością podważą zdolność płatniczą wielu osób.
Brak możliwości świadczenia usług lub sprzedaży towarów przez okres jednego lub dwóch miesięcy może oznaczać koniec dalszego bytu dla wielu firm. W związku z narastającymi problemami gospodarczymi wynikającymi z pandemii koronawirusa, wzrośnie liczba postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych. Przedsiębiorcy i osoby fizyczne, którzy obawiają się utraty płynności finansowej powinni zawczasu podjąć odpowiednie działania, gdyż stanowi to problem nie tylko dla nich, ale również dla ich wierzycieli. Tak się składa, że 24 marca 2020 r. weszła w życie nowelizacja obejmująca nowe zasady upadłości konsumenckiej.
Czym jest upadłość konsumencka i kto może ją ogłosić?
Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. prawo upadłościowe, reguluje pojęcie procedury upadłości. Procedura ta jest przeznaczona wyłącznie dla osób, które nie prowadzą działalności gospodarczej. Tylko one mogą skutecznie wnosić o ogłoszenie własnej upadłości. Oznacza to, że muszą one posiadać zdolność upadłościową, czyli spełniać przesłanki do ogłoszenia upadłości.
Upadłość konsumencka jest postępowaniem sądowym skierowanym wyłącznie dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Jeśli zatem należysz do grona przedsiębiorców, nie możesz z niej skorzystać. Skorzystać z niej mogą tylko te osoby, które są niewypłacalne. Jej głównym celem jest oddłużenie z całego lub części zadłużenia, którego konsument nie będzie w stanie spłacić przez pandemię. Upadłość konsumencka może dotyczyć jedynie długów, które zaistniały przed jej ogłoszeniem. Ogłoszenie upadłości konsumenckiej odbywa się w sądzie, dlatego aby skorzystać z takiej możliwości, konieczne jest wniesienie odpowiedniego wniosku. W postępowaniu należy wykazać, że osoba zadłużona nie ma realnych możliwości, aby spłacić zaległe zobowiązania. Wniosek do sądu może złożyć zarówno dłużnik, jak i jego wierzyciel.
Etapy postępowania upadłościowego
Aby ogłosić upadłość konsumencką, osoba fizyczna musi przejść przez dwa istotne etapy. Po pierwsze, syndyk sprawdza listę wierzycieli i dokonuje sprzedaży majątku dłużnika. Działanie takie ma na celu zlikwidowanie majątku osoby, co do której sąd ogłasza upadłość. Następnie, sąd wydaje dalsze orzeczenie o planie spłaty długów – ten etap może trwać nawet do 1,5 roku. Kolejnym etapem jest ustalenie przez sąd planu spłat, który obejmuje 12, 24 lub 36 miesięcy. W ich trakcie upadły może wnosić określoną sumę pieniężną na rzecz niespłaconych zobowiązań. Należy pamiętać, że postępowanie może przebiec o wiele szybciej bez realizacji planu spłaty. Może się tak stać na przykład wtedy, gdy sąd umorzy zobowiązanie dłużnika jeśli jego sytuacja jest zbyt ciężka i uniemożliwia dokonywania spłat wynikających z długu. Postępowanie o upadłość konsumencką trwa zazwyczaj max. 5 lat od złożenia wniosku sądowego.
Jak ogłosić upadłość konsumencką?
Aby ogłosić upadłość, osoba fizyczna powinna wnieść do sądu wniosek oraz opłacić go w wysokości 30 złotych. Taki wniosek może złożyć każda osoba po wcześniejszym zapoznaniu się z obowiązującym prawem w zakresie ogłaszania upadłości. Jednakże, dłużnik może także skorzystać z usług kancelarii prawnych. Kancelarie te przygotują za niego odpowiednie pismo i będą go reprezentować przed sądem. W takiej sytuacji lepiej jest skorzystać z pomocy prawnej osób, które zawodowo zajmują się wskazaną dziedziną prawa. Sąd po rozpoznaniu wniosku ustali, czy dłużnik może ogłosić upadłość w całości lub w części zadłużenia, którego resztę będzie musiał spłacać według ustalonego przez sąd planu. Należy pamiętać, że upadłość ta nie wiąże się z całkowitym umorzeniem długów.
Upadłość konsumencka – zmiany
24 marca 2020 r. weszły w życie przepisy nowelizacji z 30 sierpnia 2019 r. prawa upadłościowego. Ministerstwo Sprawiedliwości podnosi, że nowe przepisy mają uprościć zasady ogłoszenia upadłości konsumenckiej. Nowe przepisy wiążą się z tym, że konsument chcący ogłosić upadłość nie musi już podawać powodów niewypłacalności. Do tej pory było to konieczne. Ponadto osoba zadłużona może ubiegać się o zawarcie ugody z wierzycielem. Przez takie działanie nie będzie musiała składać wniosku sądowego o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Według nowelizacji, całkowite umorzenie długu możliwe będzie tylko w sytuacji, gdy w toku postępowania dowodowego sąd ustali, że dłużnik nie posiada majątku. Dodatkowo, bankructwo będą mogli ogłosić także konsumenci, którzy doprowadzili do zadłużenia z premedytacją. W ich sytuacji zachodzi jednak konieczność spłaty zobowiązania od minimum 36 miesięcy do 7 lat.
Procesu trwania ogłaszania upadłości konsumenckiej nie uregulowano. W wielu przypadkach orzeczenie o ogłoszeniu lub odrzuceniu upadłości wydaje się już 3 tygodnie po złożeniu wniosku. Cały etap może jednak trwać nawet 3 miesiące.
Czy ogłoszenie upadłości niesie za sobą jakieś konsekwencje?
Niektórzy myślą, że ogłoszenie upadłości jest jedynym słusznym rozwiązaniem w sytuacji, gdy nie mają środków na pokrycie zobowiązań pieniężnych. Konsekwencje tej decyzji są jednak ściśle związane z majątkiem dłużnika. Straci on wszelkie prawo do zarządzania nim, przekazując je jednocześnie syndykowi, niekiedy zobowiązując się do składania odpowiednich informacji związanych z posiadanym wówczas mianem. Ponadto konsument musi pamiętać, że to posunięcie znacząco ograniczy ilość umów, którą będzie mógł zawierać. Dotyczy to także drobnych umów życia codziennego, jak zakupów spożywczych czy kosmetycznych. W sytuacji, gdy konsument porzuci pracę zawodową, musi liczyć się z umorzeniem postępowania sądowego o ogłoszenie upadłości. Skutkiem tego będzie skreślenie z listy rejestru dłużników niewypłacalnych w KRS, a także niemożliwe będzie jakiekolwiek oddłużenie w przyszłości.