Wydziedziczenie dziecka przez rodzica.

Myśląc o przyszłości zdarza się, że ktoś w odpowiedzi za postępowanie dzieci czy wnuków, chce pozbawić ich prawa do dziedziczenia po sobie. Naprzeciw wychodzi instytucja wydziedziczenia. O tym kiedy wydziedziczenie jest skuteczne i dlaczego nie wystarczy samo „Po mojej śmierci wszystko dla sąsiadki Wiesi”.


Powszechnie uważa się, że wydziedziczenie polega na sporządzeniu testamentu i pozbawieniu w tym testamencie osoby, która z mocy ustawy doszłaby do dziedziczenia. W rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego wydziedziczenie natomiast polega na pozbawieniu takich osób prawa do zachowku.

Czym jest zachowek?

Zachowek jest instytucją prawa cywilnego, która zabezpiecza osoby z kręgu spadkobierców ustawowych (członków rodziny) przed całkowitym pozbawieniem ich majątku spadkodawcy na skutek sporządzenia niekorzystnego dla nich testamentu. Zachowek stanowi ½ udziału spadkowego, jaki dana osoba otrzymałaby na podstawie dziedziczenia ustawowego, a jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni (dziecko, wnuk)- 2/3 wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym. Zachowek przysługuje również uprawnionym do dziedziczenia, którzy wprawdzie zostali powołani w testamencie, ale otrzymali mniejszą część spadku niż ta, którą otrzymaliby, gdyby testamentu nie było.

Co zrobić, żeby pozbawić spadkobierców prawa do zachowku- czyli jak skutecznie wydziedziczyć.

Prawo do zachowku nie przysługuje osobom wydziedziczonym. Zgodnie z art. 1008 Kodeksu cywilnego spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku ktoś:

  • wbrew jego woli postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;
  • dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;
  • uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych (np. porzuca w chorobie, urwał kontakt).

Przyczyna wydziedziczenia musi być wskazana w treści testamentu. Brak wskazania przyczyny wydziedziczenia lub wskazanie przyczyny innej niż określona w art. 1008 Kodeksu cywilnego skutkuje nieważnością wydziedziczenia. Przyczyna wydziedziczenia może być podana opisowo, własnymi słowami. Z jej treści musi jednak wynikać, że można ją zakwalifikować, jako jedną z przyczyn kodeksowych.

Przykład: Wydziedziczam mojego syna Macieja, który odkąd skończył szkołę w 1987 roku w ogóle się mną nie interesował, nawet kiedy mu powiedziałem że jestem poważnie chory, a mieszka w tej samej miejscowości co ja. Z treści takiego opisu wynika, że doszło do uporczywego (od 1987 r) niedopełniania obowiązków rodzinnych (brak kontaktu, pielęgnacji w chorobie).

Jeżeli członek rodziny został skutecznie wydziedziczony traktuje się go tak, jakby nie dożył śmierci osoby która spisała testament. Należy pamiętać, żeby podawana przyczyna była prawdziwa. W przeciwnym razie wydziedziczona osoba może dowieść przed sądem, że wydziedziczenie jest bezzasadne i należy się jej zachowek. Dodatkowo trzeba wiedzieć, że wydziedziczenie nie rozciąga się np. na wnuki. Jeśli ojciec wydziedziczy syna, który ma swoje dzieci, będą się one mogły domagać zachowku.

WAŻNE: Zgodnie z treścią art. 1011 Kodeksu cywilnego w miejsce wydziedziczonego zstępnego mogą wstąpić jej dzieci i one będą uprawnione do zachowku (wydziedziczam syna, ale wnuki wstąpią na jego miejsce). Dlatego też jeżeli zachodzą ku temu przesłanki zaleca się, aby przy dziedziczeniu testamentowym wydziedziczać również zstępnych osoby, którą się wydziedzicza.
Osoba, która została wydziedziczona może podważać skuteczność wydziedziczenia, a także ważność samego testamentu w postępowaniu przed sądem.

Zadzwoń